دانش کشاورزی (تغذیه درختان)
افزایش اثربخشی کوددهی درختان
هر مرحله از رشد درخت با نیازهای غذایی خاصی همراه است.نادیده گرفتن این تفاوت‌ها باعث کاهش کارایی کوددهی می‌شود.
برای اینکه کوددهی به حداکثر اثرکارایی برسد، باید با مرحله رشدی درخت هم‌زمان باشد. بنابراین، شناخت چرخه فصلی درختان و هم‌راستا کردن برنامه تغذیه‌ای با این چرخه، اساس تعیین بهترین زمان کوددهی به درختان است
به‌طور کلی، چرخه رشد سالانه درختان به چهار مرحله اصلی تقسیم می‌شود و نیازهای غذایی درختان در هر یک از این مراحل رشد سالانه عباتند:
مرحله شروع رشد (اواخر زمستان تا اوایل بهار)
در این دوره، درخت از خواب زمستانی خارج شده و فعالیت‌های متابولیک آن افزایش می‌یابد. آغاز جوانه‌زنی، رشد اولیه برگ‌ها و آغاز توسعه ریشه‌ها در این زمان اتفاق می‌افتد.
نیازهای تغذیه‌ای در این مرحله:
نیتروژن: برای تحریک رشد برگ و شاخه‌های جدید
فسفر: برای افزایش قدرت ریشه‌ها
کلسیم و بور: برای تنظیم رشد سلولی و سلامت بافت‌های جوان
تحقیقات انجام شده توسط مراکز باغبانی در آمریکا و استرالیا نشان می‌دهد که کوددهی درختان در این مرحله، اگر با دوز کنترل‌شده انجام شود، می‌تواند اثرگذاری بالایی در تقویت شروع فصل رشد داشته باشد.
به همین دلیل بسیاری از کارشناسان، این زمان را به‌عنوان بخشی از بهترین زمان کوددهی به درختان معرفی می‌کنند.
مرحله رشد فعال (بهار تا اوایل تابستان)
این مرحله با بیشترین فعالیت گیاه همراه است. فتوسنتز در بالاترین سطح قرار دارد، شاخه‌ها به سرعت رشد می‌کنند و گل‌ها شکوفا می‌شوند. در برخی درختان، تشکیل میوه نیز از همین دوره آغاز می‌شود.
نیازهای تغذیه‌ای در این مرحله:
نیتروژن بالا: برای افزایش رشد سبزینه و حجم برگ‌ها
پتاسیم: برای افزایش مقاومت گیاه به تنش‌های محیطی
منیزیم و آهن: برای بهبود فرایند فتوسنتز
در این دوره، بیشترین جذب مواد غذایی از طریق ریشه انجام می‌شود و درخت آماده استفاده حداکثری از مواد مغذی موجود در خاک است. بنابراین، بسیاری از کارشناسان زمان کوددهی اصلی درخت را در همین مرحله می‌دانند.
اگر هدف افزایش عملکرد و کیفیت محصول باشد، این دوره قطعاً در زمره بهترین زمان کوددهی به درختان قرار می‌گیرد.
مرحله رسیدن میوه و بلوغ (تابستان تا اوایل پاییز)
در این مرحله، رشد رویشی کاهش می‌یابد و درخت تمرکز خود را بر رساندن میوه‌ها و بذرها قرار می‌دهد.
کیفیت و اندازه محصول به شدت وابسته به تغذیه مناسب در این زمان است.
نیازهای تغذیه‌ای در این مرحله:
پتاسیم بالا: برای بهبود اندازه، رنگ و طعم میوه
کلسیم: برای جلوگیری از پوسیدگی گلگاه در میوه‌هایی مانند گوجه و سیب
منگنز و روی: برای تسریع فرآیند بلوغ و بهبود جذب قندها
بر اساس مطالعات انجام شده، استفاده از کود پتاس بالا در این مرحله، به‌طور چشمگیری باعث بهبود بازارپسندی میوه می‌شود. از این رو، کوددهی تکمیلی در این مرحله، به‌ویژه برای درختان میوه، بخشی مهم از بهترین زمان کوددهی به درختان محسوب می‌شود.
مرحله آمادگی برای خواب زمستانی (پاییز)
در این مرحله، درختان وارد فاز ذخیره‌سازی مواد غذایی می‌شوند. رشد به حداقل می‌رسد و درخت خود را برای زمستان آماده می‌کند. در این زمان، کوددهی باید با دقت بسیار بالا و محدود انجام شود.
نیازهای تغذیه‌ای در این مرحله:
فسفر و پتاسیم: برای کمک به ذخیره انرژی در ریشه‌ها و افزایش مقاومت زمستانی
اجتناب از نیتروژن: زیرا نیتروژن می‌تواند باعث رشد ناگهانی شود که در سرمای زمستان آسیب‌پذیر خواهد بود
اگرچه کوددهی پاییزه برای برخی از گونه‌های مقاوم به سرما یا در مناطقی با زمستان‌های ملایم توصیه می‌شود، اما تنها در صورتی بخشی از بهترین زمان کوددهی به درختان به‌شمار می‌رود که بر اساس آزمایش خاک و نیاز واقعی درخت باشد.
نقش آزمایش خاک در تعیین نیازهای تغذیه‌ای
بدون آزمایش خاک، کوددهی می‌تواند به یک اقدام غیرعلمی و پرهزینه تبدیل شود.
بررسی سطح عناصر موجود در خاک، pH، بافت، و ظرفیت نگهداری رطوبت، اطلاعات دقیقی از نیاز واقعی درخت در هر مرحله رشد ارائه می‌دهد.
تعیین دقیق بهترین زمان کوددهی به درختان بدون درک وضعیت خاک، ممکن نیست.
